ALI BABA

ΦΙΣΕΡ ΝΙΚΗΤΗΣ

ΦΙΣΕΡ -ΣΠΑΣΚΙ

ΦΙΣΕΡ ΗΤΤΗΜΕΝΟΣ

Σε όλα τα χρόνια το σκάκι υπέστη πολλές αλλαγές και άλλαξε πολλά ονόματα. Τσατουράνγκα -Τσατράνγκ -Σατράντζι - Ζατρίκιον (Chaturanga -Chatrang - Shatranj).
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πώς και που ανακαλύφτηκε για πρώτη φορά το σκάκι. Η επικρατέστερη από όλες, χωρίς να μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, είναι ότι ξεκίνησε από την Ινδία τον 6ο αιώνα και σιγά σιγά διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο.
Η αρχική του μορφή ήταν το Τσατουράνγκα (τέσσερα στρατόπεδα) που παιζόταν από τέσσερα άτομα .

Συμβόλιζε τα τέσσερα μέλη του Ινδικού στρατού που περιελάμβανε το πεζικό, τους ιππείς, τους ελέφαντες και τα πολεμικά άρματα. Τα κομμάτια ήταν κόκκινα, κίτρινα, πράσινα και μαύρα, και όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας είχαν ένα χρώμα. Στηριζόταν περισσότερο στην τύχη καθώς παιζόταν με ζάρι. Ο στόχος ήταν όχι το ματ του βασιλιά αλλά να νικήσεις και τους τρεις αντιπάλους σου παίρνοντας όλα τα κομμάτια τους.

Ανάμεσα στον 6ο και 7ο αιώνα στην Περσία μετονόμασαν το Τσατουράνγκα σε Τσατράνγκ και με τη σειρά τους οι άραβες το μετέτρεψαν σε Σατράντζι που παιζόταν από δυο παίκτες και ήταν παρόμοιο με το σημερινό σκάκι .Υπήρχαν όμως και ορισμένες διαφορές. Στη θέση της βασίλισσας ήταν ο Βεζίρης που τότε ήταν αδύναμη φιγούρα αφού μετακινιόταν μόνο ένα τετράγωνο διαγώνια και τη θέση του αξιωματικού κατείχε ο ελέφαντας ο οποίος πήγαινε μόνο δυο τετράγωνα διαγώνια, αλλά μπορούσε να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια. Μόνο ο Βασιλιάς, ο πύργος (που τότε λεγόταν καράβι) και ο ίππος υπάκουαν στους σημερινούς κανόνες. Δεν υπήρχε το ροκέ, το πιόνι προχωρούσε μόνο ένα τετράγωνο και μπορούσε να μεταμορφωθεί μόνο σε Βεζίρη. Κέρδιζε όχι μόνο το ματ αλλά και το πατ.

Την ίδια εποχή το σκάκι φτάνει στην Ρωσία από διαφορετικές πλευρές και γίνεται γνωστό και στο Βυζάντιο με το όνομα Ζατρίκιο .

Μετά την Ινδία και την Αραβία το σκάκι συνέχισε το μακρινό του ταξίδι και μέχρι το τέλος του 10ου αιώνα γίνεται γνωστό σε όλη την Ευρώπη. Μόνο που οι ελέφαντες και οι βεζίρηδες δεν το ακολούθησαν και τη θέση τους πήραν ευγενείς αξιωματικοί και βασίλισσες. Η πιο σημαντική αλλαγή ήταν η μετατροπή του έως τότε αδύναμου βεζίρη σε πανίσχυρη βασίλισσα -το δυνατότερο κομμάτι της σκακιέρας.
Στην Ευρώπη το σκάκι έγινε το αγαπημένο παιχνίδι των βασιλιάδων, ακόμη και αιτία πολέμου ανάμεσα στην Αγγλία και τη Γαλλία το 1061 μ.Χ. όταν στη διάρκεια μιας σκακιστικής παρτίδας ο Γάλλος βασιλιάς χτύπησε στο κεφάλι με τη σκακιέρα τον Άγγλο βασιλιά.
Το 1196 η καθολική εκκλησία απαγορεύει το σκάκι με την απειλή ότι όποιος παίζει σκάκι δεν πάει στον παράδεισο. Ο λόγος ήταν ότι θεωρούσε πως η μορφή των κομματιών και η συνεχής παρατήρησή τους ήταν ένα είδος ειδωλολατρίας..
Τον 17ο αιώνα η έδρα του σκακιού μεταφέρθηκε στο Παρίσι στο καφέ ντε λα Ρεζάνς που ήταν το αγαπημένο στέκι πολλών διάσημων της εποχής εκείνης όπως ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, ο Βολτέρος, ο Μέγα Ναπολέων και ο Βενιαμίν Φράνκλιν.

Το 18ο αιώνα το πιο σημαντικό πρόσωπο στην ιστορία του μοντέρνου σκακιού ήταν ο Φρανσουά Φιλιντόρ. Ο πολυτάλαντος Φιλιντόρ εκτός από ισχυρός σκακιστής ήταν και εξαίσιος μουσικός συνθέτης , ο οποίος έγραψε πάνω από 20 όπερες. Το βιβλίο του «Η ανάλυση του σκακιού» μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, πούλησε αρκετά αντίτυπα και έκανε το σκάκι ,που μέχρι τότε ήταν προνόμιο των πλουσίων ,δημοφιλές ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους.

Η παρτίδα του αιώνα

Οι Σοβιετικοί κυριαρχούν στο παγκόσμιο σκάκι χωρίς διακοπή από το 1948. Η προπαγάνδα της ΕΣΣΔ χρησιμοποιεί το γεγονός σαν απόδειξη πως ο λαός της είναι διανοητικά ανώτερος από τους Δυτικούς. Η σοβιετική μονοκρατορία αποτελεί τίτλο τιμής του υπαρκτού σοσιαλισμού απέναντι στον καπιταλισμό. Ο «ψυχρός πόλεμος» βρίσκεται σε έξαρση και ο τελικός είναι η σύγκρουση της αμερικανικής ευφυΐας με το σοβιετικό μονοπώλιο. Για αυτό το λόγο, συγκεντρώνει πάνω του τα βλέμματα όλου του κόσμου.

Φυσικά ο Φίσερ προκαλεί όσα περισσότερα «προβλήματα» μπορεί. Το μεγάλο πρόβλημα είναι βεβαίως το χρηματικό έπαθλο. Ο Μπόμπι δεν συμφωνεί με τα 125.000 δολάρια που προσφέρουν οι σπόνσορες και απαιτεί ποσοστό από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Απολύει τον μάνατζέρ του λίγες μέρες πριν την έναρξη του αγώνα και φτάνει με καθυστέρηση 10 ημερών στο Ρέικιαβικ, όταν πλέον οι διοργανωτές είναι έτοιμοι να τον ακυρώσουν σύμφωνα με τους κανονισμούς. Οι Σοβιετικοί αγανακτισμένοι με τη συμπεριφορά του Αμερικάνου είναι έτοιμοι να αποχωρήσουν, αλλά ο Σπάσκι τούς πάει κόντρα δηλώνοντας πως θα μείνει για να παίξει.

Στη συνέχεια ο Φίσερ αρνείται να παραστεί στην κλήρωση των χρωμάτων και είναι τελικά δυο επιστολές που βάζουν τα πράγματα στη θέση τους και πείθουν τους δυο αντιπάλους να πάρουν τις θέσεις τους στο τραπέζι του τελικού στις 11 Ιουλίου του 1972. Η μια έχει σαν παραλήπτη τον Φίσερ και προέρχεται προσωπικά από τον Χένρι Κίσινγκερ – ο οποίος βλέπει στο πρόσωπο τού συμπατριώτη του σκακιστή τη μεγάλη ευκαιρία για να ταπεινώσει αναίμακτα τους Σοβιετικούς – και η δεύτερη έχει σαν παραλήπτη τον Σπάσκι και την σοβιετική αποστολή και προέρχεται από τον Φίσερ, ο οποίος ζητά συγνώμη για την συμπεριφορά του.

Θα νικήσει ο καλύτερος σε σύνολο 24 παρτίδων. Ο Φίσερ χάνει το πρώτο παιχνίδι και ρίχνει το φταίξιμο στις κάμερες, οι οποίες ασυζητητί αλλάζουν θέση. Στη δεύτερη παρτίδα ο Φίσερ, μισή ώρα μετά την έναρξη, σηκώνεται ξαφνικά και αποκαλύπτει μια κρυμμένη κάμερα. Αμέσως μετά αποχωρεί σε έξαλλη κατάσταση από την αίθουσα, ακυρώνεται και πλέον βρίσκεται πίσω στο σκορ 2-0. Όμως στην πραγματικότητα έχει πετύχει τον σκοπό του. Ο τελικός θα συνεχιστεί χωρίς κάμερες.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν πως με τον Σπάσκι να προηγείται 2-0 και τον Φίσερ απλά να αναλώνεται σε διαμαρτυρίες, ο τίτλος έχει κριθεί σε μεγάλο ποσοστό. Αρκετοί μάλιστα πιστεύουν πως ο Αμερικανός θα εγκαταλείψει την Ισλανδία φοβούμενος πιθανή πανωλεθρία. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν συμβαίνει. Ο Φίσερ προσέρχεται στην αίθουσα για το τρίτο παιχνίδι και για πρώτη φορά στην καριέρα του νικά τον μεγάλο αντίπαλό του. Είναι το σημείο που αλλάζουν όλα. Ο Σπάσκι νιώθει πλέον τρωτός απέναντι στον Αμερικανό και όλα είναι ανοιχτά για τη συνέχεια. Η μεγάλη αντεπίθεση έχει αρχίσει.

Ο Σπάσκι χειροκροτά τον Φίσερ

Με την ολοκλήρωση των 5 πρώτων παρτίδων το σκορ είναι ισόπαλο 2,5-2,5. Παίζεται η έκτη παρτίδα, ένα πραγματικό ρεσιτάλ του Φίσερ, ο οποίος αχρηστεύει όλη την προετοιμασία του αντιπάλου του για το άνοιγμα με μια κίνηση. Ο Σπάσκι παρασύρεται στην παγίδα που του στήνει με φοβερή δεξιοτεχνία ο Αμερικανός και χάνει το παιχνίδι, ευρισκόμενος για πρώτη φορά πίσω στο σκορ.

Είναι τόσο μεγάλος ο θαυμασμός του Σοβιετικού για το παίξιμο του Φίσερ, που ενώνεται με τους θεατές και χειροκροτά μαζί τους τον νικητή. Αργότερα θα δηλώσει στους δημοσιογράφους, πως η συγκεκριμένη παρτίδα ήταν η καλύτερη του τελικού.

Ο Φίσερ μεγαλώνει συνεχώς τη διαφορά και οι δυο αντίπαλοι φτάνουν στην 13η παρτίδα. Μετά από αρκετή ώρα δράσης το παιχνίδι διακόπτεται, ενώ οι αναλυτές της σοβιετικής αποστολής είναι πεπεισμένοι πως πρόκειται για σίγουρη ισοπαλία. Ο Φίσερ ξενυχτάει μέχρι τις 8 το επόμενο πρωί αναλύοντας τις πιθανές κινήσεις. Όταν κάθεται πάλι στο τραπέζι για τη συνέχεια, η ομάδα του Σοβιετικού ασχολείται με τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ο Σπάσκι στην επόμενη παρτίδα, πεπεισμένοι πως αυτό που βλέπουν θα τελειώσει μέσα σε λίγα λεπτά με ισοπαλία.

Όμως ο Φίσερ καταφέρνει να περάσει την καμήλα μέσα από την κλειδαρότρυπα. Αιφνιδιάζει τους πάντες με μια απρόσμενη κίνηση. Με ένα συνδυασμό παγίδων που στήνει στη συνέχεια στον αντίπαλό του, κερδίζει την παρτίδα και ουσιαστικά δίνει το τελικό χτύπημα για την κατάκτηση του τίτλου. Ο Σπάσκι παραμένει καθηλωμένος στην καρέκλα του για τις επόμενες δυο ώρες, κοιτάζοντας αμίλητος την σκακιέρα και αδυνατώντας να πιστέψει αυτό που έχει γίνει.

Σε 21 παρτίδες

Είναι τόσο απόλυτη η επικράτηση του Φίσερ που οι Σοβιετικοί αρχίζουν να υποψιάζονται πιθανή δηλητηρίαση του παίκτη τους από την CIA. Κάνοντας πραγματική εισβολή μέσα στην αίθουσα, η ισλανδική αστυνομία μαζί με πράκτορες της KGB ερευνούν το παραμικρό.

Περνούν όλο τον χώρο με ακτίνες, εξετάζουν με ειδικά μηχανήματα την πιθανότητα ύπαρξης ακουστικών σημάτων σε πολύ υψηλές συχνότητες, ελέγχουν όλα τα προσωπικά αντικείμενα των παριστάμενων, ψάχνουν τα χαλιά, τα φώτα και στέλνουν με πτήση εξπρές σε εργαστήριο της Μόσχας τον χυμό πορτοκαλιού που προορίζεται για τον Σπάσκι. Από τον έλεγχο δεν γλιτώνουν ούτε δυο νεκρές μύγες που βρίσκουν οι αστυνομικοί μέσα στην αίθουσα. Αφού δεν ανακαλύπτουν τίποτα το ύποπτο, ο αγώνας συνεχίζεται.

Είναι όμως απλά θέμα χρόνου. Ο Σπάσκι έχει χάσει όλη του την αυτοσυγκέντρωση αλλά και την όρεξή του να παίξει σκάκι. Στην 21η παρτίδα και ενώ το σκορ βρίσκεται στο 11,5-8,5 ο Σοβιετικός κάνει παιδαριώδη λάθη στο άνοιγμα και ο Φίσερ δεν χάνει την ευκαιρία. Την ώρα της διακοπής το πλεονέκτημα του Αμερικανού είναι τεράστιο .
Οι Σοβιετικοί δεν επιτρέπουν στον Σπάσκι να επιστρέψει στην αίθουσα και τον υποχρεώνουν να αποσυρθεί τηλεφωνικά.

Ο αγώνας έχει ολοκληρωθεί και τυπικά. Ο Μπόμπι Φίσερ με συνολικό σκορ 12,5-8,5 είναι ο καινούργιος, ο 11ος στη σειρά παγκόσμιος πρωταθλητής, ο πρώτος Αμερικανός σκακιστής που κατακτά αυτόν τον τίτλο. Μετά από 24 ολόκληρα χρόνια απόλυτης ηγεμονίας, οι Σοβιετικοί αναγκάζονται να υποκλιθούν στο μοναδικό ταλέντο του Φίσερ και οι Αμερικάνοι βρίσκουν την ευκαιρία να εξαπολύσουν μια μεγάλη επίθεση προπαγάνδας, εκμεταλλευόμενοι πολιτικά στο έπακρο τον θρίαμβο του συμπατριώτη τους. Ο ίδιος ο Φίσερ κερδίζει το έπαθλο των 160.000 δολαρίων ενώ τα συνολικά του κέρδη υπερβαίνουν το μισό εκατομμύριο.

Το όνομα του κάνει το γύρο του κόσμου και όλοι μιλούν για το ατομικό ταλέντο μιας μοναδικής ευφυΐας. Ο καλύτερος σκακιστής της ιστορίας – σύμφωνα με σχεδόν όλους τους ειδήμονες – τα κατάφερε απέναντι σε μια υπερδύναμη. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Φίσερ προετοίμασε τον τελικό μόνος του, χωρίς την παραμικρή βοήθεια, σε αντίθεση με τον Σπάσκι, ο οποίος είχε στη διάθεσή του όλη την σκακιστική ΕΣΣΔ.

Μετάβαση στην αρχική σελίδα του blog